نگاهی به شگردهای حکایت درونه ای در هزار و یکشب

author

  • نزهت نوحی گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان, دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.
Abstract:

بسیاری از حکایات آمده در نسخ خطی، چاپ و ترجمه‌های متفاوت هزار­ویک­­شب جواهراتی از شگردهای حکایت‌پردازی در سنّت ادبی مشرق‌ زمین‌اند. حکایات اصلی بسیاری با ساختار پیچیده و جذّاب و حکایات فرعی فراوانی که هنرمندانه در خلال حکایات اصلی جاگرفته‌اند. برای ارزیابی و درک نزدیک چنین اثری که حکایت‌پردازانش طی شش قرن، گستره‌ای از شرق به غرب جهان اسلام را سیرکرده و آن را تدوین­کرده‌اند، باید جهانٍ فرهنگی چندگانه نهفته در خود اثر و نیز «بده‌بستان» هایی که در فراگرد انتقال به دیگر ملل را تجربه­کرده، بشناسیم. از این‌رو نگاهی دوسویه به شگردهای درون‌متنی و بینامتنی ضرورتی انکارناشدنی است تا از یک‌سو کارکرد حکایت فرعی در کنار حکایت اصلی آشکار­شود و از دیگر­سو فرآیندی که طی آن یک حکایت فرعی توانسته در حلقه‌های داستانی متفاوت به­کار­­­رود، شناخته­شود. پژوهش حاضر به روش تحلیلی- توصیفی، سندکاوی و استناد به متن، ناظر­است به بحث دربارۀ‌ سه حکایت درونه­ای- از شگرد­های درون­متنی گرفته تا رهیافت بینامتنی و شرح چگونگی جرح و تعدیل آن­ها- و نیل به این دستیافت که حکایات مذکور در راستای حفظ و تداوم سنّت حکایت‌پردازی بین‌المللی، گرچه در ظاهر تغییراتی یافته­اند، اما بنیان ثابت خود را کماکان حفظ­کرده­اند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

شیوه‌های آغاز و پایان داستان در هزار و یکشب

هزار و یکشب با 251 روایت، نمونة عالی سبک خاص داستان‌پردازی در فرهنگ هند و ایرانی است و شاید بزرگ‌ترین مجموعه داستانی است که تا کنون توجه نظریه‌پردازان و پژوهشگران روایت‌شناسی را به خود معطوف داشته است. روایت‌شناسی، شعبه‌ای فعال از نظریة ادبی است و هدف نهایی آن، کشف الگوی جامع روایت است که تمامی روش‌های ممکن روایت داستان‌ها را در بر می‌گیرد. از دیدگاه روایت شناسی، روایت رشتة بسته‌ای از حوادث است...

full text

مارسل پروست و هزار و یکشب

مارسل پروست در یکی از آخرین صفحات زمان باز یافته، از آثار ادبی نام می­برد که در ارتباط با نوشته­های او هستند. بد­ین گونه که نکات مشترکی در هزار و ­یکشب و آثار او وجود دارد که مارسل پروست به­هیچ وجه منکر آن نمی­شود، بلکه بصورت استعاره از ا­ین داستان­ها بهره می­گیرد. مارسل پروست نیز همانند قهرمان زیبا روی هزار و ­یکشب که قصه­هایش را در شب تعریف می­کند، کتابش را در شب می­نگارد. شخصیت­های او و راوی...

full text

سحر و جادو درداستان‌های هزار و یکشب و قرآن کریم

هزار و یکشب سرشار از افسانه و افسون است.افسانه‎هایی که در این کتاب از پی هم می‎گذرند،اتفاقات و حوادثی را در بطن خود می‎پرورانند اگر چه در دنیای خود طبیعی و عادی هستند، اما به آسانی در باور ما نمی‎گنجد. ما با آنها مأنوس نیستیم و تنها آنها را به حساب مافوق طبیعی بودن می‎گذاریم. سحر و جادو در هزار و یکشب جایگاه ویژه‎ای دارد، نه هر کس، تنها دو دسته از افراد آنها را به کار می‎بردند.افراد خوب و افراد...

full text

نگاهی به شگردهای آشنایی زدایی در شعرحافظ

یکی از ویژگی‌های سبک حافظ، آشنایی‌زدایی‌های ویژۀ اوست؛ در این جستار کوشش می‌شود، بنا بر آموزه‌های روش صورت‌گرایی روس (فرمالیسم)، شگردهای نوآورانه و اختصاصی سبک شخصی حافظ موردبررسی قرار گیرد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که حافظ علاوه بر شگردهای معهود و کارآمدی که دیگر شاعران نیز از آن‌ها بهره برده‌اند؛ از شیوه‌هایی شاخص همچون: ساختارشکنی در تلمیح، هم‌نشینی و هم‌جواری واژگانی در بافت کلام؛ جابه‌جایی ...

full text

نگاهی به طنز شفیعی کدکنی و شگردهای پردازش آن

       طنز به عنوان یکی از گونه‌های شوخ‌طبعی در بیان احساسات ادبی، ابزاری است که با تکیه بر خلاقیت و با پشتوانه‌ی تفکر و تأمل، واقعیت و حقیقت مسایل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و انسانی را آن‌چنان به تصویر می‌کشد که هیچ ابزار دیگری قادر به انجام آن نیست. شفیعی‌کدکنی از جمله شاعرانی است که شعرش ظرفیت و ظرافت‌های خاصی را در خود گنجانده است و یکی از این نوع سازوکارهای ادبی او در اشعارش، پرداختن به طنز و...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 21  issue 43

pages  177- 197

publication date 2018-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023